کدام کشورها بهترین و بدترین استانداردهای زندگی را دارند؟
گون آیدین: در بحبوحه همه‌گیری کووید-۱۹، زمانی که بیمارستان‌ها لبریز شده، مدارس و اداره‌ها تعطیل و اقتصادها فلج شده بودند، بسیاری می‌پرسیدند: جهان کی به حالت عادی بازمی‌گردد؟ اکنون پنج سال بعد، آمارها نشان می‌دهد که این عقب‌گرد در سطح زندگی ممکن است پایدارتر از آن چیزی باشد که ابتدا تصور می‌شد.
به گزارش گون آیدین به نقل از اکونومیست، شاخص توسعه انسانی (HDI) که توسط سازمان ملل منتشر می‌شود، پیشرفت کشورها در سه حوزه کلیدی یعنی امید به زندگی، سطح آموزش و درآمد را دنبال می‌کند. این شاخص پس از تولید ناخالص داخلی، یکی از پرکاربردترین ابزارهای سنجش توسعه در جهان است. در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، شاخص جهانی HDI برای نخستین بار از زمان آغاز به کار خود در سال ۱۹۹۰ کاهش یافت. در سال ۲۰۲۲ اندکی بهبود یافت، اما گزارش جدید که در ۶ مه ۲۰۲۵ منتشر شده، نشان می‌دهد که روند بهبود در سال ۲۰۲۳ کندترین میزان ثبت‌شده تا امروز بوده است.
طبیعتاً کشورهای ثروتمند عملکرد بهتری دارند. به گفته «آخیم اشتاینر» از برنامه توسعه سازمان ملل، ۹۷ درصد این کشورها به سطح پیش از پاندمی خود بازگشته یا حتی از آن عبور کرده‌اند؛ اما این عدد در میان کشورهای فقیر کمتر از ۶۰ درصد است.
در صدر جدول، ایسلند با اندکی اختلاف جای سوئیس را گرفته و به رتبه اول رسیده است. کشورهای نوردیک (شمال اروپا) اغلب در رتبه‌های بالای کیفیت زندگی قرار دارند. در ایسلند، نوزادی که امروز متولد می‌شود، می‌تواند انتظار بیش از ۸۲ سال عمر و نزدیک به ۱۹ سال آموزش را داشته باشد. درآمد سرانه این کشور نزدیک به ۷۰ هزار دلار است. در جدول شاخص ۲۰۲۳، کشورهای نروژ، سوئیس، دانمارک، آلمان، سوئد، استرالیا، هنگ‌کنگ و هلند نیز در بین ده کشور برتر هستند. آمریکا در رتبه ۱۷ قرار دارد.
این شاخص، نابرابری‌های درون هر کشور را در نظر نمی‌گیرد (هرچند سازمان ملل برای این موضوع شاخص جداگانه‌ای دارد). برای مثال، آمریکایی‌های ثروتمند معمولاً عمر طولانی‌تری نسبت به فقرا دارند. اما ثروت همه چیز نیست. پژوهشی از دانشگاه براون در آوریل نشان داد که نرخ مرگ‌ومیر در میان ثروتمندترین آمریکایی‌ها مشابه فقیرترین اروپایی‌های شمال و غرب یا بیشتر کشورهای شرق اروپاست.
در انتهای جدول، کشورهای جنوب صحرای آفریقا قرار دارند. برای مثال، در سودان جنوبی که پایین‌ترین رتبه را دارد، امید به زندگی کمتر از ۵۸ سال است، میزان تحصیلات کمتر از شش سال، و درآمد سرانه فقط ۶۸۸ دلار است. شکاف بین کشورهای بالای جدول و پایین‌ترین‌ها، برای چهارمین سال متوالی در حال افزایش است.
کشورهای فقیر در شاخص‌های دیگر نیز متوقف شده‌اند. فقر شدید از سال ۲۰۱۵ به سختی کاهش یافته، شاخص‌های سلامت عمومی از زمان کووید رو به زوال رفته‌اند، و رشد اقتصادی در این کشورها از میانه دهه ۲۰۱۰، از کشورهای ثروتمند کندتر شده است. کاهش کمک‌های بین‌المللی از سوی آمریکا و اروپا نیز وضعیت را وخیم‌تر خواهد کرد. طبق داده‌های HDI، کشورهای عربی و آمریکای لاتین و حوزه کارائیب، کندترین روند بازیابی سطح زندگی پس از کرونا را داشته‌اند.
برای دهه‌ها به نظر می‌رسید جهان در مسیر رسیدن به توسعه بالا تا سال ۲۰۳۰ قرار دارد؛ اما اگر روند کند فعلی ادامه یابد، دستیابی به این هدف ممکن است دهه‌ها طول بکشد.
مترجم: علیرضا مردی
