اشتباهی ۵۰ ساله، مازوت‌سوزی نیروگاه حرارتی تبریز
گون آیدین: یکی از چالش‌های اساسی آلودگی هوا و ناترازی برق در تبریز، مربوط به نیروگاه حرارتی تبریز است که با مازوت‌سوزی به آلودگی هوا دامن زده و با تکنولوژی پنجاه سال قبل، توانایی تامین برق این شهر را ندارد.
به گزارش سرویس اقتصادی گون آیدین، پس از قریب به ۵۰ سال از ساخت نیروگاه حرارتی تبریز در سال ۱۳۵۶، با ظرفیت اسمی تولید ۷۰۰ مگاوات برق در ساعت در ۲ واحد نیروگاهی در زمینی به مساحت ۲۰۰ هکتار در جنوب غربی تبریز، توسط فرانسوی‌ها، با وجود مشکلات پرشماری که این نیروگاه در آلودگی شهر دارد، همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. نیروگاه حرارتی و گازی تبریز زیر پوشش شرکت مدیریت تولید برق آذربایجان شرقی است و نقشِ دیسپاچینگ (مدیریت) انرژی الکتریکی را در منطقهٔ شمال‌غرب نیز به عهده دارد. در زمان تاسیس این نیروگاه با توجه به عدم موضوعیت آلودگی هوا در شهر، سوزاندن مازوت برای تولید برق مورد استفاده قرار می‌گرفت. این نیروگاه به دلیل فرسوده و کهنه شدن دستگاه‌ها و قطعات آن، در حال حاضر با بهره‌وری پایینی در حال فعالیت است و همین موضوع ضرورت ساخت نیروگاهی جدید با تکنولوژی روز دنیا را ایجاب کرده است. همین دلایل سبب شده تا بهره‌وری تولید در این نیروگاه ۳۵ یا ۳۶ درصد باشد، در حالی که در نیروگاه‌های جدید و سیکل ترکیبی بهره‌وری بین ۵۸ تا ۶۰ درصد دارند. بخش زیادی از برق مورد نیاز تبریز توسط این نیروگاه تامین می‌شود. در فصولی که مصرف گاز در کشور کاهش می‌یابد، گاز طبیعی جایگزین مازوت می‌شود، اما با سرد شدن هوا و افزایش تقاضا برای گاز طبیعی در بین مشترکان خانگی، تامین گاز نیروگاه با مشکل مواجه می شود و مازوت‌سوزی تنها راه چاره و تولید برق در این نیروگاه است. مازوت‌سوزی علاوه بر اینکه هوا را آلوده می‌کند، هزینه‌های نگهداری دستگاه‌ها را نیز بالا می‌برد، اما برای تامین برق مورد نیاز بخش‌های مختلف، فعلا چاره دیگری وجود ندارد. از طرفی، بهره‌وری این نیروگاه ۳ واحد کمتر از میانگین نیروگاه‌های حرارتی است. ضمن اینکه آب بیشتری برای تولید بخار و سرد کردن بخار مصرف می‌شود و قیمت تمام شده تولید برق بالا می‌رود. بنابر گزارشات، سالانه هشت میلیون متر مکعب آب در این نیروگاه بخار می‌شود در حالی که در نیروگاه‌های جدید میزان مصرف آب تا ۹۵ درصد کمتر است. سهمیه آب صرفه‌جویی شده می‌تواند در شهرک‌های صنعتی مصرف و موجب اشتغال زایی شود. فاز دوم نیروگاه حرارتی تبریز جزو مصوبات دور دوم سفر استانی شهید رئیسی به استان بود و برای انجام این پروژه، تفاهم‌نامه ۱۸۰ هزار میلیارد ریالی امضاء شد که در صورت تحقق آن، توان نیروگاه حرارتی تبریز تا ۱ هزار و ۹۰۰ مگاوات افزایش خواهد یافت. همچنین مرحله اول پروژه فاز جدید نیروگاه سهند بناب نیز با پیشرفت ۹۵ درصدی و توسط شرکت پیمانکار آلمانی در حال انجام است و در صورت تکمیل آن، ۳۰۰ مگاوات برق وارد مدار می‌شود. به تازگی معاون اجرایی رئیس جمهور ادعا کرده بود که استفاده از سوخت مازوت در سه نیروگاه اراک، کرج و اصفهان براساس مصوبه هیات دولت ممنوع خواهد شد. این خبر با واکنش‌های تندی در تبریز مواجه شد و شهروندان به همراه مسئولان و نمایندگان مجلس، خواستار مشمولیت نیروگاه تبریز در این مصوبه شدند. بنابر بر شواهد، نیروگاه تبریز و بناب هر کدام روزانه چهار میلیون لیتر مازوت مصرف می‌کنند. قابل ذکر است که نصب فیلتر برای این نیروگاه هزینه بالایی دارد و تا ۵۰ درصد ساخت یک نیروگاه هزینه‌بر است. تنها راه کاهش آلایندگی آن، جایگزینی با نیروگاه دیگر است و تا زمان ساخت نیروگاه جدید، ناچار به مدیریت شرایط با سوخت مازوت هستیم. بر این اساس، معضل مازوت‌سوزی نیروگاه تبریز همچنان پای‌ثابت فصول سرد سال خواهد بود و باید دید که چه زمانی اقدامات جدی برای ساخت نیروگاه جدید در شهر اولین‌ها انجام می‌شود. کمترین انتظارها از شرکت نفت این است که مازوت استاندارد در اختیار نیروگاه قرار دهد که با این کار هم به تمیزی هوای شهر تبریز و هم سلامت کارکنان کمک خواهد کرد. در نهایت امید است با گشایشی حتی جزئی، در فضای بین‌المللی به نفع کشورمان، تکنولوژی‌ها و سرمایه لازم برای ساخت نیروگاه‌های جدید فراهم شود، زیرا با این منوال بعید به نظر می‌رسد روند رو به بهبودی در صنعت انرژی کشور، بدون تغییر در شرایط سیاسی کشور، را شاهد باشیم.
نویسنده: امین طبقچی
