دیوار بی‌توجهی مسئولین مقابل طلوع انرژی‌های پاک در آذربایجان شرقی
گون آیدین: استان آذربایجان شرقی با دارا بودن تابش مناسب خورشید، وزش بادهای دائمی در برخی مناطق، منابع آبی متعدد و ظرفیت زیست‌توده، می‌تواند به یکی از قطب‌های تولید انرژی پاک در ایران تبدیل شود.
گون آیدین،استان آذربایجان شرقی با موقعیت جغرافیایی مناسب و تنوع اقلیمی خود از پتانسیل‌های بالایی در زمینه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر برخوردار است. این استان با دارا بودن تابش مناسب خورشید، وزش بادهای دائمی در برخی مناطق، منابع آبی متعدد و ظرفیت زیست‌توده، می‌تواند به یکی از قطب‌های تولید انرژی پاک در ایران تبدیل شود. اما بهره‌برداری از این منابع مستلزم توجه جدی و اقدامات عملی از سوی مسئولین است.
یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های انرژی تجدیدپذیر در آذربایجان شرقی، انرژی خورشیدی است. با توجه به میانگین تابش سالانه خورشید در این استان، امکان احداث نیروگاه‌های خورشیدی در مقیاس کوچک و بزرگ وجود دارد.
شهرستان‌هایی مانند مراغه، بناب، جلفا و تبریز با داشتن ساعات آفتابی بالا، از بهترین گزینه‌ها برای استقرار پنل‌های خورشیدی هستند.
استفاده از این پتانسیل نه تنها به تأمین برق پایدار کمک می‌کند، بلکه موجب کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، کاهش آلودگی هوا و توسعه پایدار منطقه نیز خواهد شد.
در سال‌های اخیر، برخی نیروگاه‌های خورشیدی کوچک مقیاس در استان احداث شده‌اند، اما این میزان در مقایسه با ظرفیت موجود بسیار محدود است و لازم است که دولت از طریق ارائه تسهیلات، کاهش موانع اداری و حمایت از سرمایه‌گذاران، روند توسعه این بخش را تسریع کند.
علاوه بر انرژی خورشیدی، آذربایجان شرقی از ظرفیت مطلوبی برای تولید انرژی بادی نیز برخوردار است. برخی مناطق مرتفع استان مانند شهرستان‌های سراب، هشترود و ورزقان به دلیل وزش بادهای مداوم، موقعیت مناسبی برای احداث توربین‌های بادی دارند. در حال حاضر، برخی مطالعات در این زمینه انجام شده اما هنوز سرمایه‌گذاری قابل توجهی برای راه‌اندازی مزارع بادی صورت نگرفته است.
با توجه به روند جهانی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، مسئولین استانی می‌توانند با جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، مشوق‌های مالیاتی و ایجاد زیرساخت‌های لازم، از این فرصت برای تولید برق پاک و اشتغال‌زایی بهره ببرند. یکی دیگر از ظرفیت‌های بالقوه استان، انرژی حاصل از زیست‌توده است.
وجود صنایع کشاورزی گسترده، دامداری‌های بزرگ و پسماندهای شهری می‌تواند منبعی مناسب برای تولید بیوگاز و برق از زیست‌توده باشد.
این روش نه تنها به مدیریت پسماندهای آلی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند منبعی پایدار برای تأمین انرژی باشد. متأسفانه، تاکنون اقدامات جدی در این زمینه انجام نشده و این بخش نیازمند برنامه‌ریزی و حمایت جدی دولت است.
از سوی دیگر، منابع آبی استان نیز امکان توسعه نیروگاه‌های برق‌آبی کوچک را فراهم می‌کنند. رودخانه‌هایی همچون ارس، قوری‌چای و صوفی‌چای پتانسیل مناسبی برای احداث نیروگاه‌های برق‌آبی دارند که می‌توانند در تأمین انرژی پاک و پایدار نقش مهمی ایفا کنند. در حالی که نیروگاه‌های بزرگ برق‌آبی مشکلات زیست‌محیطی دارند، نیروگاه‌های کوچک مقیاس می‌توانند بدون آسیب به محیط زیست، نقش مؤثری در تأمین انرژی منطقه داشته باشند.
با وجود این پتانسیل‌های عظیم، روند توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در آذربایجان شرقی به کندی پیش می‌رود. دلیل اصلی این امر، عدم حمایت کافی از سوی مسئولین، نبود سیاست‌های تشویقی، موانع اداری، کمبود سرمایه‌گذاری و عدم آگاهی عمومی است. دولت و مسئولین استانی باید با ارائه تسهیلات ویژه به سرمایه‌گذاران، تدوین قوانین حمایتی، تسهیل فرآیندهای اداری و فرهنگ‌سازی عمومی، مسیر توسعه این صنعت را هموار کنند. در غیر این صورت، نه تنها فرصت‌های اقتصادی و زیست‌محیطی از دست خواهد رفت، بلکه وابستگی به سوخت‌های فسیلی و مشکلات زیست‌محیطی ناشی از آن همچنان پابرجا خواهند ماند.
نویسنده: علیرضا مردی
