در حاشیه، جایی که با گوشه‌ی چشم هم نمی‌توان دید
گون آیدین: حاشیه متاستاز توسعه نامتوازن به وسعت یک شهر است. حاشیه در تبریز شمال و جنوب ندارد یا شرق و غرب هرگوشه تبریز را نگاه کنیم محله‌های حاشیه‌نشین کنار محله‌های اعیان‌نشین شهر خودنمایی می‌کنند. آمار و ارقام متفاوت و متناقض است، از چهارصد هزار گرفته تا نصف جمعیت تبریز و با دو هزار و پونصد هکتار بافت فرسوده.
گون آیدین، افزایش حاشیه‌نشینی در تبریز به‌عنوان یکی از مشکلات شهری قابل توجه در سالهای اخیر مطرح شده است. این پدیده در پی رشد سریع جمعیت و تغییرات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی به‌ویژه در دهه‌های گذشته شدت یافته است.
در سالهای اخیر علت‌های مختلفی موجب گسترش حاشیه‌نشینی در تبریز شده‌اند که می‌توان به کمبود مسکن مناسب، افزایش قیمت زمین و اجاره‌بها، و نبود برنامه‌ریزی شهری کارآمد اشاره کرد.
یکی از عوامل اصلی این پدیده، رشد بی‌رویه جمعیت شهری است که باعث شده است تعداد زیادی از افراد به دنبال یافتن مکان‌هایی ارزان‌قیمت برای زندگی باشند. در بسیاری از موارد، این افراد به مناطقی می‌روند که از نظر زیرساخت‌های اجتماعی و خدماتی ضعیف‌تر هستند، مانند حاشیه‌های شهر. افزایش نرخ بیکاری و مشکلات اقتصادی نیز به عنوان عامل دیگری در مهاجرت به این مناطق شناخته می‌شود. علاوه بر این، ضعف در سیاست‌های مدیریت شهری و برنامه‌ریزی ناکافی برای توسعه مناطق مسکونی، این روند را تشدید کرده است.
از عواقب حاشیه‌نشینی می‌توان به افزایش فقر، بیکاری، بروز مشکلات اجتماعی مانند جرم و فساد، نبود دسترسی به خدمات بهداشتی و آموزشی و ضعف زیرساخت‌ها اشاره کرد. همچنین، این مناطق به دلیل تراکم جمعیت بالا و نبود امکانات مناسب، غالباً با مشکلات زیست‌محیطی مانند آلودگی هوا، مشکلات فاضلاب، و نداشتن فضای سبز مواجه هستند. در نهایت، این شرایط می‌تواند منجر به نارضایتی اجتماعی و افزایش شکاف‌های طبقاتی در جامعه شود. تصویر حاشیه با هیچ روتوشی هم زیبا نمی‌شود. حاشیه نه مزاحم است، نه غاصب و اشغال‌گر و نه معدن بزهکاری و آسیب‌های اجتماعی، حاشیه قربانی است نه متهم، باید آن را با خط زیر بخوانیم، زیر فقر، زیر اتهام و زیر زندگی.
حل مشکل حاشیه‌نشینی در تبریز نیازمند برنامه‌ریزی‌های جامع و کارآمد در زمینه توسعه شهری، بهبود شرایط اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی در مناطق کم‌برخوردار است. همچنین، تأمین مسکن مناسب و دسترسی به خدمات اجتماعی از جمله اقدامات ضروری برای کاهش این معضل به شمار می‌آید.
خبرنگار:آیلین صفرزاده
