بحران جدید هند و پاکستان: جنگی مدرن در آستانه فاجعه هسته‌ای
گون آیدین: پس از حمله تروریستی در کشمیر، هند و پاکستان وارد شدیدترین درگیری نظامی خود در ۲۵ سال اخیر شده‌اند. اما این‌بار، سلاح‌ها، تاکتیک‌ها و پیامدها متفاوت‌اند؛ و نشانه‌های خطرناک یک رویارویی هسته‌ای در حال ظهور است.
به گزارش گون‌آیدین به نقل از اکونومیست، ۱۸ روز از حمله تروریستی در بخش تحت کنترل هند از کشمیر می‌گذرد و اکنون درگیری میان هند و پاکستان به شدیدترین سطح خود در ۲۵ سال گذشته رسیده است.
اما این بحران با بحران‌های پیشین تفاوت‌های بنیادینی دارد. این بار هدف حملات، فراتر از کشمیر، پایگاه‌های نظامی و شهرهای مهم دو کشور است. تسلیحات پیشرفته‌ای نظیر موشک‌ها، پهپادهای اسرائیلی و جنگنده‌های چینی در میدان نبرد استفاده می‌شوند و این منطقه به آزمایشگاهی برای فناوری‌های جنگی بدل شده است.
هند می‌کوشد «برتری در تشدید» را نسبت به رقیب کوچک‌تر خود نشان دهد. اکنون نشانه‌هایی از احتمال درگیری هسته‌ای نیز دیده می‌شود.
در ۱۰ مه، پاکستان اعلام کرد که در پاسخ به حملات موشکی هند به سه پایگاه نیروی هوایی‌اش، از جمله یکی در نزدیکی ستاد کل ارتش، موشک‌های فاتح-۱ را به اهداف نظامی در هند شلیک کرده است. این نخستین بار از آغاز نبرد است که یکی از طرفین استفاده از موشک‌های سطح‌به‌سطح را اعلام می‌کند، موشک‌هایی که برخی از آن‌ها توان حمل کلاهک هسته‌ای را دارند.
در مقابل، هند پاکستان را متهم کرد که با استفاده از موشک‌های پرسرعت، پهپاد و جنگنده به پایگاه‌های نظامی و غیرنظامی‌اش حمله کرده و از وارد شدن خسارات محدود به چهار پایگاه نیروی هوایی خبر داد. هند در پاسخ، با استفاده از موشک‌های هوا به سطح، اهداف نظامی همچون مراکز فرماندهی و سامانه‌های راداری پاکستان را هدف قرار داد و همچنین از پیشروی نیروهای پاکستانی به مناطق مرزی خبر داد.
روز پیش از آن، هند اعلام کرده بود که با پهپادهای مسلح، در پاسخ به ورود ۳۰۰ تا ۴۰۰ پهپاد پاکستانی، عملیات انجام داده است. پاکستان نیز از سرنگونی ۷۷ پهپاد هندی خبر داد و هند را متهم به سوق دادن دو کشور به آستانه جنگ تمام‌عیار کرد. تبادل آتش سنگین نیز در طول خط کنترل کشمیر ادامه دارد.
این بار برخلاف بحران‌های سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۹، که با حملات محدود همراه بودند، هند اقدام به حملاتی در عمق استان پنجاب پاکستان کرده است؛ استانی که پرجمعیت‌ترین، سیاسی‌ترین و اقتصادی‌ترین منطقه کشور است. این نخستین بار از جنگ سال ۱۹۷۱ است که اهدافی خارج از کشمیر هدف قرار می‌گیرند.
هند تلاش دارد «برتری در تشدید» را حفظ کند تا هر حمله پاکستان را با پاسخ شدیدتری بدهد. این راهبرد، امکان خروج محترمانه برای پاکستان را محدود می‌کند و خطر استفاده زودهنگام از تهدیدات هسته‌ای را افزایش می‌دهد. در همین حال، اعلام جلسه احتمالی «شورای فرماندهی ملی» پاکستان، که کنترل تسلیحات هسته‌ای را بر عهده دارد، زنگ خطر جدی را به صدا درآورد.
با ورود پهپادهای انتحاری اسرائیلی، جنگنده‌های رافائل فرانسوی و سامانه‌های دفاعی S-400 روسی از سوی هند، و همچنین جنگنده‌های J-10C و پهپادهای تهاجمی چینی و ترکی از سوی پاکستان، میدان نبرد به‌طرزی بی‌سابقه پیچیده و خطرناک شده است.
در نهایت، با وجود برخی نشانه‌های امیدوارکننده مانند ایجاد کانال‌های ارتباطی امنیتی، در صورت ادامه حملات، بحران می‌تواند به‌سرعت از کنترل خارج شود.
مترجم: علیرضا مردی
