تبعیض در انرژی‌های پاک؛ سهم آذربایجان از انرژی‌ خورشیدی کجاست؟

به گزارش گون آیدین،صبح پنجشنبه، ساخت بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی ایران با حضور وزیر کشور در شهرستان کبودرآهنگ استان همدان آغاز شد. این پروژه عظیم، که ۵۰ هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری در آن انجام شده است، قرار است در زمینی به مساحت ۲۴۰ هکتار اجرا شود و ظرفیتی بالغ بر ۱۳۵ مگاوات داشته باشد. این طرح در نزدیکی نیروگاه شهید مفتح احداث می‌شود و یکی از گام‌های مهم کشور برای توسعه انرژی‌های پاک به شمار می‌آید. اما پرسشی اساسی مطرح است: چرا مناطقی چون آذربایجان، که پتانسیل‌های فوق‌العاده‌ای برای بهره‌برداری از انرژی خورشیدی دارند، از چنین سرمایه‌گذاری‌هایی بی‌نصیب‌اند؟ آذربایجان، با ساعات طولانی تابش خورشید، ارتفاع مناسب و شرایط اقلیمی ایده‌آل، یکی از مناطق شاخص ایران برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی است. گزارش‌های کارشناسی و پایش‌های اقلیمی نشان می‌دهند که این منطقه می‌تواند قطب انرژی خورشیدی کشور باشد. اما تا امروز، این ظرفیت عظیم به‌طور کامل نادیده گرفته شده است و سهم آذربایجان از پروژه‌های کلان انرژی‌های تجدیدپذیر عملاً صفر است. این بی‌توجهی، علاوه بر محرومیت آذربایجان از توسعه اقتصادی، به تعمیق شکاف منطقه‌ای و نابرابری در توزیع منابع ملی دامن می‌زند. چرا پروژه‌ای با چنین مقیاسی در منطقه‌ای که شرایط جوی مشابه آذربایجان ندارد، اجرا می‌شود؟ آیا تصمیم‌گیران، تنها بر اساس ملاحظات سیاسی و تمرکزگرایی، چنین پروژه‌هایی را در مناطقی خاص کلید می‌زنند؟ بررسی‌های علمی نشان داده است که آذربایجان نه‌تنها می‌تواند با بهره‌برداری از ظرفیت‌های خورشیدی خود به تولید انرژی کمک کند، بلکه این منطقه با دسترسی مناسب به بازارهای داخلی و حتی خارجی، امکان صادرات برق را نیز دارد. این در حالی است که بی‌توجهی به چنین ظرفیتی، نه‌تنها فرصت‌های اقتصادی این منطقه را از بین برده، بلکه باعث شده است که نیروهای جوان و متخصص آن به جای مشارکت در پروژه‌های ملی، به دنبال مهاجرت به شهرهای دیگر باشند. از سوی دیگر، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی می‌تواند به کاهش بحران‌های زیست‌محیطی در منطقه کمک کند. بسیاری از مناطق آذربایجان با چالش‌هایی همچون کم‌آبی و آلودگی هوا مواجه‌اند. احداث نیروگاه‌های خورشیدی، که از منابع تجدیدپذیر بهره می‌گیرند، می‌تواند جایگزین مناسبی برای انرژی‌های آلاینده باشد و به توسعه پایدار این منطقه کمک کند. انتظار می‌رود دولت و سیاست‌گذاران، به‌جای تمرکز بر مناطقی خاص، نگاه عادلانه‌تری به ظرفیت‌های کشور داشته باشند. آیا زمان آن نرسیده است که آذربایجان، با این همه پتانسیل طبیعی، از حاشیه خارج شود و به کانون سرمایه‌گذاری‌های ملی تبدیل شود؟ آیا این بی‌توجهی به معنای نادیده گرفتن عدالت توسعه‌ای نیست؟ آذربایجان نیازمند نگاه جدیدی است؛ نگاهی که تنها به توسعه انرژی ختم نمی‌شود، بلکه به توزیع عادلانه منابع، ایجاد اشتغال، و کاهش محرومیت‌های تاریخی این منطقه می‌انجامد. امروز بیش از هر زمان دیگری، بازنگری در سیاست‌های توسعه‌ای و استفاده از ظرفیت‌های مغفول کشور، اولویتی غیرقابل انکار است.

نویسنده: امین طبقچی