شاخص سقف شیشه‌ای؛ بررسی نقش و تأثیر زنان در بازار کار

به گزارش گون آیدین به نقل از اکونومیست، این شاخص شرایط کاری زنان را در 29 کشور عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) مقایسه می‌کند. ارزیابی‌ها بر اساس 10 معیار شامل میزان اشتغال، حقوق، مرخصی والدین و حضور زنان در سیاست و مدیریت انجام می‌شود.

سوئد در سال 2024 رتبه اول را کسب کرد و جایگزین ایسلند شد که دو سال متوالی در صدر بود. کشورهای اسکاندیناوی معمولاً عملکرد خوبی دارند، زیرا سیاست‌های حمایتی قوی برای برابری جنسیتی و والدین شاغل دارند. در انتهای جدول، کره جنوبی که همیشه آخر بود، به رتبه 28 صعود کرد و ترکیه جایگاه آخر را گرفت. همچنین نیوزیلند بیشترین پیشرفت را داشت و هشت پله صعود کرد و در رتبه پنجم قرار گرفت.

زنان در سراسر کشورهای OECD بیشتر از مردان از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند. در سال 2024، 45 درصد زنان مدرک دانشگاهی داشتند، در حالی که این رقم برای مردان 36.9 درصد بود. همچنین، تعداد زنان متقاضی آزمون GMAT (ورودی مقطع MBA) به 36 درصد رسید که نسبت به قبل افزایش داشته است.

با وجود این پیشرفت‌ها، نرخ اشتغال زنان همچنان پایین‌تر از مردان است. در سال گذشته، 66.6 درصد از زنان در سن کار شاغل بودند، در حالی که این رقم برای مردان 81 درصد بود. البته این میزان در کشورها متفاوت است؛ مثلاً بیش از 82 درصد زنان در سوئد و ایسلند کار می‌کنند، اما در ایتالیا این رقم تنها 58 درصد است.

مشارکت کمتر زنان در بازار کار، باعث کاهش فرصت‌های شغلی و افزایش اختلاف حقوقی می‌شود. طبق آخرین داده‌ها، حقوق متوسط زنان در کشورهای OECD همچنان 11.4 درصد کمتر از مردان است. در برخی کشورها مثل استرالیا و ژاپن، این اختلاف در حال افزایش است.

با این حال، سهم زنان در مدیریت و هیئت‌مدیره شرکت‌ها بیشتر شده است. در حال حاضر، 33 درصد از اعضای هیئت‌مدیره در کشورهای OECD زن هستند، در حالی که این رقم در سال 2016 فقط 21 درصد بود. در کشورهایی مثل نیوزیلند، فرانسه و بریتانیا، تعداد زنان در هیئت‌مدیره تقریباً برابر با مردان است.

در سال 2024، برای اولین بار، سهم زنان در پارلمان‌های کشورهای OECD به بالای 34 درصد رسید. در بریتانیا، افزایش 43 نماینده زن در انتخابات ژوئیه 2024 باعث شد این سهم از 35 درصد به 41 درصد برسد. ژاپن نیز رکورد جدیدی ثبت کرد و تعداد نمایندگان زن خود را به 16 درصد رساند.

از آنجا که مادران معمولاً مسئولیت بیشتری در نگهداری از فرزندان دارند، مرخصی والدین و هزینه‌های مهدکودک نقش مهمی در اشتغال آن‌ها ایفا می‌کند. در این زمینه، آمریکا یکی از بدترین عملکردها را دارد؛ چون هیچ مرخصی والدین با حمایت دولت ندارد و هزینه مراقبت از کودکان بیش از 30 درصد درآمد متوسط است.

برخی کشورها مرخصی‌های طولانی‌مدت و با حقوق بالا برای مادران ارائه می‌دهند؛ مثلاً در مجارستان، مادران 79 هفته و در اسلواکی 69 هفته مرخصی با حقوق دریافت می‌کنند. پدران نیز در برخی کشورها از مزایای مشابهی برخوردارند؛ به‌طور شگفت‌انگیزی، ژاپن و کره جنوبی بیشترین مرخصی پدرانه را دارند، اما مردان کمی از این فرصت استفاده می‌کنند.

شاخص سقف شیشه‌ای، تصویری کلی از شرایط کاری زنان ارائه می‌دهد. اگرچه همچنان موانعی برای پیشرفت زنان وجود دارد، اما وضعیت در بسیاری از کشورها رو به بهبود است.

مترجم: علیرضا مردی