بحران کمبود انرژی و تعطیلی‌های مداوم؛ تهدیدی جدی برای اقتصاد ایران
گون آیدین،در سال‌های اخیر، کمبود انرژی، به‌ویژه برق و گاز، تأثیرات گسترده‌ای بر بخش‌های مختلف اقتصادی ایران گذاشته است. این بحران نه‌تنها تولید صنعتی را مختل کرده، بلکه بر اشتغال، تورم و سرمایه‌گذاری نیز سایه افکنده است. تعطیلی‌های ناشی از کمبود انرژی به یکی از چالش‌های مزمن اقتصاد ایران تبدیل شده و ادامه این روند می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای توسعه اقتصادی کشور داشته باشد.
گون آیدین،قطع مداوم برق و گاز، صنایع کلیدی مانند فولاد، سیمان، پتروشیمی و خودروسازی را با مشکلاتی جدی مواجه کرده است. بسیاری از کارخانه‌ها مجبور شده‌اند خطوط تولید خود را متوقف کنند یا با ظرفیت محدود فعالیت کنند.
این موضوع نه‌تنها باعث کاهش بهره‌وری شده، بلکه به افزایش هزینه‌های تولید و در نهایت، رشد قیمت کالاها در بازار انجامیده است. در سال ۱۴۰۲، برخی واحدهای صنعتی اعلام کردند که قطعی برق تا ۴۰ درصد از تولید آن‌ها کاسته است. چنین وضعیتی، زنجیره تأمین را مختل کرده و حتی در بازار مسکن نیز تأثیر گذاشته است، زیرا کاهش تولید سیمان و فولاد، هزینه‌های ساخت‌وساز را افزایش داده است.
یکی از پیامدهای مستقیم تعطیلی‌های ناشی از کمبود انرژی، کاهش فرصت‌های شغلی و افزایش بیکاری است. بسیاری از کارگران قراردادی و روزمزد، نخستین قربانیان این تعطیلی‌ها هستند، زیرا کارفرمایان برای کاهش هزینه‌ها، ابتدا آن‌ها را تعدیل می‌کنند. در مشاغل خدماتی نیز، قطع برق منجر به کاهش فروش و تعطیلی کسب‌وکارهای کوچک شده که این امر، فشار مضاعفی بر اقتصاد خانوارها وارد کرده است.
از طرفی افزایش هزینه‌های تولید و کاهش عرضه کالاها، مستقیماً به رشد تورم منجر شده است. تعطیلی‌های پی‌درپی کارخانه‌ها و استفاده از ژنراتورهای دیزلی پرهزینه برای جبران قطعی برق، بهای تمام‌شده کالاها را بالا برده است. نتیجه این شرایط، افزایش قیمت بسیاری از محصولات، از مصالح ساختمانی گرفته تا مواد غذایی و دارویی بوده است.
در زمستان ۱۴۰۲، کاهش تأمین گاز صنایع پتروشیمی، زنجیره تأمین را مختل کرد و موجب افزایش قیمت مواد اولیه شد. این مشکل نه‌تنها تولیدکنندگان داخلی، بلکه مصرف‌کنندگان نهایی را نیز تحت‌فشار قرار داد.
یکی دیگر از آسیب‌های جدی کمبود انرژی، کاهش انگیزه سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی است. هیچ سرمایه‌گذاری حاضر نیست در کشوری که تأمین انرژی پایدار ندارد، پروژه‌های بلندمدت اقتصادی تعریف کند. حتی برخی از شرکت‌های داخلی، خطوط تولید خود را به کشورهای دیگر منتقل کرده‌اند تا از بحران انرژی در امان بمانند.
کمبود انرژی و تعطیلی‌های مکرر، به یکی از موانع اصلی رشد اقتصادی ایران تبدیل شده است. این بحران باعث کاهش تولید، افزایش بیکاری، تشدید تورم و کاهش سرمایه‌گذاری شده و اگر راهکاری برای حل آن ارائه نشود، اقتصاد کشور در مسیر رکود عمیق‌تری قرار خواهد گرفت. آنچه امروز مورد نیاز است، یک استراتژی ملی و بلندمدت برای تأمین پایدار انرژی و افزایش بهره‌وری در مصرف آن است. در غیر این صورت، اقتصاد ایران در سال‌های آینده نیز با چالش‌های پیچیده‌تری مواجه خواهد شد.
نویسنده علیرضا مردی
