وقت‌گذرانی بی‌هدف با محتوای آنلاین؛ چگونه از پوسیدگی مغزی جلوگیری کنیم؟
گون آیدین: چندی پیش انتشارات دانشگاه آکسفورد کلمه «پوسیدگی مغز» (brain rot) را به عنوان کلمه سال انتخاب کرد و این واژه به افول وضعیت ذهنی افراد به خصوص در نتیجه تماشای بیش از حد محتوا (به‌طور ویژه محتوای آنلاین) پیش‌پاافتاده یا بی‌چالش اطلاق می‌شود.
گون آیدین،ایندیپندنت در مطلبی در این باره آورده است: برخی کارشناسان معتقدند که پیمایش (schroll) مداوم و بی‌پایان در شبکه‌های اجتماعی و سایر محتواهای آنلاین دقیقاهمین کار را انجام می‌دهد و مغزهای ما را به اصطلاح دچار پوسیدگی می‌کند.
همچنین روزنامه نیویورک‌پستبه نقل از دکتر «کایرا بوبینت»، متخصص علوم اعصاب رفتاری و نویسنده کتاب «مغز توقف‌ناپذیر»، می‌نویسد که توجه به پدیده پوسیدگی مغز و پیامدهای آن به‌طور فزاینده‌ای در حال گسترش است.
این عصب‌شناس رفتاری ساکن کالیفرنیا می گوید:امروزه بسیاری از افراد با مشکل تمرکز کردن مواجه‌اند. آن‌ها دچار وضعیتی موسوم به «مه مغزی» هستندو نمی‌توانند کارهای عمیق که نیازمند تمرکز است، انجام بدهند.علاوه بر این، یک همه‌گیری تنهایی نیز به‌طور موازی در حال گسترش است چرا که ما واقعانمی‌توانیم روی هیچ‌چیز از جمله ایجاد و تقویت روابط، تمرکز کنیم.
به گفته بوبینت، بخشی از مرکز مغز به نام «هابنولا» (habenula) باعث می‌شود که در دام این پیمایش بی‌پایان و بالا پایین کردن بی‌هدفصفحات مجازیبیفتیم.
«هابنولا» بخشی از مغز است که در عملکردهای مهم از جمله انگیزه و تصمیم‌گیری نقش دارد،اما وقتی این ناحیه فعال شود، می‌تواند انگیزه ما را برای تلاش کردن از بین ببرد.
او توضیح می دهد: این همان لحظه‌ای است که می‌دانید باید کاری را انجام دهید، اما به‌جای آن کار دیگری می‌کنید مثل مدام بالا پایین کردن صفحات وغرق شدن در محتوای منفی یا ناامیدکننده و بی‌ارزش.
به گفته بوبینت، اسکرول کردن شبکه‌های اجتماعی راهی برای «انفصال» و استراحت دادن به مغز پس از یک روز طولانی است. این رفتار در واقع نوعی رفتار اجتنابی است که هابنولا کنترل می‌کند. هر زمانی که در حال اجتناب از چیزی هستید، بدانید که این بخش از مغز فعال شده است.
او هشدار می‌دهد این‌گونه است که اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی شکل می‌گیرد زیرا این بخش از مغز می‌تواند توقف اسکرول کردن را «بسیار دردناک» کند. همچنینمی‌تواند به از دست دادن انگیزه منجر شود که آثار خطرناکی دارد زیراهمه ما برای اینکهزندگی‌مان را پیش ببریم، از خودمان راضی باشیم، اعتماد به نفس داشته باشیم و به خواسته‌هایمان برسیم، به انگیزه نیاز داریم.
چگونه از «پوسیدگی مغزی» جلوگیری کنیم؟
بوبینت می‌گوید برای جلوگیری از پوسیدگی مغزیک دستورالعمل یا راه‌حل مشخص وجود ندارد.نکته کلیدی این است که به روش شخصی خودتان، مانع آن شوید و این می‌تواند از طریق تنظیم وتغییرات و اصلاحات جزئی ومداوم و به مرور زمان حاصل شود.
او می‌گوید: انسانموجودی بسیار انعطاف‌پذیراست.وقتی حقیقت بدنمان را بدانیم، می‌توانیم برای تغییر آن اقدامی انجام دهیم.
همچنین دکتر «دان گرانت»، مشاور ملی مدیریت سالم دستگاه‌های الکترونیکی، تاکید می‌کند کهتولیدکنندگان محتوا می‌خواهند که شما بهدستگاه‌هایتان وابسته شوید.
به گفته او، سازندگان الگوریتم‌ها بسیار هوشمندانه عمل می‌کنند. آن‌ها از سازوکارهای مغزکه به تحریک احساسات و وابستگی‌های هیجانی مرتبط هستند، بهره می‌برند تا افراد را به استفاده بیشتر از این دستگاه‌ها و محتواهایشان ترغیب کنند.
گرانت می‌گوید:من نگران مرگ بسیاری از چیزها هستم،از جمله قدرت تخیل.انگار دیگر لازم نیست چیزی را تصور کنیم، من برای حافظهو آموزش نگرانم.اغلب از کودکان می‌شنومکه هشت ساعت مشغول ویدیو دیدن و وقت‌گذرانی و پرسه زدن در فضای آنلاین بوده‌اند.این شرایط، بهداشت خوابرا مختل می‌کند.
او افزود: من از آن‌ها می‌پرسم آیا می‌توانید یکی از آن ویدیوها را به یاد بیاورید؟ اماهیچ کودکی نبود که واقعابتواند چیزی را که دیده است،به یاد بیاورد.
گرانٹ هشدار داد: عملکرد مغزی ما در حال تحلیل است، حافظه در حال کاهش است،مدت زمان تمرکزدر حال کاهش است.
این متخصص برای جلوگیری از گرفتار شدن در دام پیمایش بی‌پایان و بی‌هدف صفحات مجازی ومحتواهای تهی از ارزش به‌ویژه برای کودکان پیشنهاد می‌دهد که برای کاهش این زمان، گاه به دوستانتان تلفنی بزنید یا با خانواده‌تان تماس تصویری بگیرید. او همچنین تاکید دارد که باید زمان حضور در فضای مجازی را به‌طور راهبردی تقسیم کرد، به طوری که بیشتر وقت صرف محتوای مفید و معنادار شود و بخشی هم برای سرگرمی باقی بماند.
او برای بهبود بهداشت دیجیتال، پیشنهاد می‌کند که برای دسترسی به فناوری محدودیت‌هایی تعیین کنید و در خانه زمان‌های بدون گوشی را مشخص کنید. گرانت همچنین توصیه می‌کند که فعالیت‌های بدنی داشته باشید و بازی‌های آموزشی یا چالش‌برانگیز برای حافظه انجام دهید.در آخر اینکه بعد از وقت‌گذرانی آنلاین، از خود بپرسید که آیا از اینکه وقتم را چنین گذراندم، راضی‌ام؟
منبع:ایسنا
