صنعتِ در سایه، آذربایجان شرقی و رنج‌های یک قطب فراموش‌شده
گون آیدین: با وجود ظرفیت‌های بالای صنعتی، آذربایجان شرقی همچنان با چالش‌هایی نظیر کمبود انرژی، تمرکزگرایی در سرمایه‌گذاری، و فقر منطقه‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ گویی سهم این استان از توسعه، تنها شعار است نه عمل.
آذربایجان شرقی، استانی که روزگاری با نام تبریز صنعتی‌ترین منطقه ایران شناخته می‌شد، امروز با چالش‌های بزرگی مواجه است.
این استان که زمانی قطب تولید و صادرات بود، در حال حاضر قربانی سیاست‌های تمرکزگرایانه، بی‌توجهی به زیرساخت‌های حیاتی و کمبود حمایت‌های ملی شده است. کارخانه‌ها یکی‌یکی خاموش می‌شوند و نیروهای متخصص یا بیکار مانده‌اند یا مجبور به مهاجرت شده‌اند.
مرکزگرایی اقتصادی، که منابع و سرمایه‌ها را به شکل نابرابر در پایتخت و چند استان خاص متمرکز کرده، یکی از دلایل عمده این افول است. در حالی‌که سرمایه‌گذاری‌های عظیم دولتی در استان‌هایی خاص جریان دارد، آذربایجان شرقی با حداقل بودجه‌ها و پروژه‌های نیمه‌تمام رها شده است. حتی در طرح‌های کلان صنعتی نیز، نقش این استان یا نادیده گرفته شده یا به حاشیه رانده شده است.
کمبود انرژی، به‌ویژه برق و گاز، صنعت این منطقه را به شدت فلج کرده است. در زمستان‌ها، صنایع با قطعی‌های طولانی گاز مواجه‌اند و در تابستان‌ها با محدودیت‌های شدید برقی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. آیا می‌توان از صنعتی انتظار رشد داشت که با قطعی‌های پی‌درپی انرژی دست به گریبان است؟
نکته دردناک‌تر، گسترش فقر و نابرابری در برخی مناطق شهری و روستایی آذربایجان شرقی است. با وجود پتانسیل بالای اشتغال‌زایی در بخش‌های صنعتی، کشاورزی و گردشگری، نبود حمایت واقعی و تصمیم‌گیری‌های کلانِ غیربومی، باعث شده فقر، مهاجرت و ناامیدی در بسیاری از خانواده‌ها سایه بیفکند.
در بازار تبریز که روزگاری نماد شکوفایی اقتصادی منطقه بود، امروز بسیاری از حجره‌ها خالی مانده یا در رکود کامل به سر می‌برند. تورم، کاهش قدرت خرید و نبود حمایت‌های دولتی از اصناف، تجار و تولیدکنندگان، وضعیت اقتصادی این استان را هر روز وخیم‌تر کرده است.
شایسته نیست استانی با این حجم از ظرفیت انسانی، موقعیت ژئوپلیتیکی ممتاز و تاریخ درخشان اقتصادی، به حاشیه رانده شود. اگر نگاهی ملی و عادلانه در توسعه کشور وجود داشته باشد، آذربایجان شرقی نه‌تنها می‌تواند موتور محرک اقتصاد شمال‌غرب ایران باشد، بلکه می‌تواند نقش مهمی در توسعه ملی ایفا کند. اما تا زمانی که نگاه‌های تبعیض‌آمیز و سیاست‌های نابرابر ادامه دارد، کارخانه‌های آذربایجان شرقی در سایه خواهند ماند، بازارهایش بی‌رونق و مردمش در تنگنای معیشت.
نویسنده: علیرضا مردی
